Οφθαλμός ψυχής: Με στεναχωρούν: βιοτικές φροντίδες – επιθυμίες (αγ. Ιωάν. Χρυσόσ.).

Σημειώσεις στις ερμηνευτικές ομιλίες

του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου,

στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο.

Ομιλία Β΄, 5α.

Κείμενο:

εʹ. Οὐχ ὁρᾷς καὶ τοὺς τοῦ σώματος ὀφθαλμοὺς, ὅταν μὲν ἐν καπνῷ διατρίβωσι, διαπαντὸς δακρύοντας· ὅταν δὲ ἐν ἀέρι λεπτῷ, καὶ λειμῶνι, καὶ πηγαῖς, καὶ παραδείσοις, ὀξυτέρους τε γινομένους καὶ ὑγιεινοτέρους; Τοιοῦτος καὶ ὁ τῆς ψυχῆς ὀφθαλμός· ἂν μὲν γὰρ ἐν τῷ λειμῶνι τῶν πνευματικῶν βόσκηται λογίων, καθαρὸς ἔσται καὶ διαυγὴς καὶ ὀξυδορκῶν· ἂν δὲ εἰς τὸν καπνὸν τῶν βιωτικῶν ἀπίῃ πραγμάτων, δακρύσεται μυρία καὶ κλαύσεται, καὶ νῦν καὶ τότε. Καὶ γὰρ καπνῷ ἔοικε τὰ ἀνθρώπινα πράγματα. Διὰ τοῦτο καί τις ἔλεγεν· Ἐξέλιπον ὡσεὶ καπνὸς αἱ ἡμέραι μου. Ἀλλ’ ἐκεῖνος μὲν πρὸς τὸ ὀλιγοχρόνιον καὶ ἀνυπόστατον· ἐγὼ δὲ οὐκ εἰς τοῦτο μόνον, ἀλλὰ καὶ εἰς τὸ ταραχῶδες εἴποιμι ἂν δεῖν ἐκλαμβάνειν τὰ εἰρημένα. Οὐδὲν γὰρ οὕτω λυπεῖ ψυχῆς ὀφθαλμὸν καὶ θολοῖ, ὡς ὁ τῶν βιωτικῶν φροντίδων ὄχλος, καὶ ὁ τῶν ἐπιθυμιῶν ἑσμός· ταῦτα γὰρ τοῦ καπνοῦ τούτου τὰ ξύλα. Καὶ καθάπερ τὸ πῦρ, ὅταν ὑγρᾶς καὶ διαβρόχου τινὸς ἐπιλάβηται ὕλης, πολὺν ἀνάπτει τὸν καπνόν· οὕτω καὶ ἡ ἐπιθυμία ἡ σφοδρὰ αὕτη καὶ φλογώδης, ὅταν ὑγρᾶς τινος καὶ διαλελυμένης ἐπιλάβηται ψυχῆς, πολὺν καὶ αὐτὴ τίκτει τὸν καπνόν. Διὰ τοῦτο χρεία τῆς δρόσου τοῦ Πνεύματος, καὶ τῆς αὔρας ἐκείνης, ἵνα τὸ πῦρ σβέσῃ, καὶ τὸν καπνὸν διαχέῃ, (57.30) καὶ πτηνὸν ποιήσῃ ἡμῖν τὸν λογισμόν.

Σημειώσεις:

5. Το ίδιο και τα μάτια· όταν έρχονται σε επαφή με τον καπνό, δακρύζουν. Όταν όμως βρίσκονται σε καθαρή ατμόσφαιρα, γίνονται οξύτερα. Το ίδιο και τα μάτια της ψυχής, όταν βρίσκονται στο λιβάδι των αγιοπνευματικών λόγων, είναι καθαρά. Αν όμως απομακρυνθούν προς το καπνό των βιοτικών πραγμάτων, θα δακρύζουν πάρα πολύ και θα κλαίνε και τώρα και τότε. Διότι δεν στεναχωρεί, θολώνει, τίποτε άλλο (τόσο πολύ) τον οφθαλμό της ψυχής, όσο η σωρεία των βιοτικών φροντίδων και το πλήθος των επιθυμιών (=του καπνού τα ξύλα). Όταν η φωτιά βρει υγρά ξύλα …βγαίνει πολύς καπνός· έτσι και η επιθυμία όταν βρει ψυχή διασκορπισμένη και αποδιοργανωμένη, βγαίνει πάλι πολύς καπνός. Γι αυτό χρειαζόμαστε τη λεπτή αύρα της δρόσου του Αγίου Πνεύματος, για να σβήσει τη φωτιά και να σκορπίσει τον καπνό και να μας αναπτερώσει το λογισμό.

Πηγή κειμένου:  Εργαστήριο Διαχείρισης Πολιτισμικής Κληρονομιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.  Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006. Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού με αναφορά στην πηγή προέλευσής του.

Οι σημειώσεις γράφτηκαν με τη βοήθεια του μεταφρασμένου κειμένου της Ε.Π.Ε.

Αν διατηρήσετε του λόγους θα φανούμε προθυμότεροι, αλλιώς… (αγ. Ιωάν. Χρυσόσ.)

Σημειώσεις στις ερμηνευτικές ομιλίες

του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου,

στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο.

Ομιλία Β΄, 4.

Περίληψη προηγουμένων ενοτήτων:

Πρέπει με μυστική σιγή και απαλλαγή από τα βιοτικά, να προετοιμαστούμε να συναντήσουμε το Χριστό και τα του Χριστού, ξεκινώντας από την επίγεια γέννησή Του. Είναι τρομερό το ότι θα ακούσουμε ότι ο Υιός του Θεού έγινε υιός δούλου για να κάνει εμάς υιούς του Θεού (κατά χάριν). Με τη Βάπτισή Του, ένωσε το παλαιό με το νέο.

Το όνομα Ιησούς ήταν πολύ διαδεδομένο. Ιησού έλεγαν εκείνος που οδήγησε τον Ισρήλ στη γη της Επαγγελίας, εις τύπον δηλαδή του Κυρίου, π[οπυ μας οδήγησε στην Επουράνιο Ιερουσαλήμ.

Καλεί το βιβλίο «βίβλος γενέσεως» διότι αυτό είναι το σημαντικότερο γεγονός… ο Θεός έγινε άνθρωπος και όλα τα άλλα ακολουθούν.

Αναφέρει το Δαβίδ και όχι τον Αβραάμ, διότι: Α) ήταν πιο πρόσφατος Β) αναφέρονταν πιο συχνά από το λαό, Γ) έδιναν αυτό το όνομα σε όσους τιμούσαν ως βασιλείς, Δ) οι προφήτες έλεγαν ότι θα έρθει ο Δαβίδ, εννοώντας άνδρες με ζήλο.

Είναι δε φανερό ότι κατάγεται από το Δαβίδ, διότι ο Θεός είπε στον Αρχάγγελο Γαβριήλ, να μεταβεί «Πρὸς παρθένον μεμνηστευμένην ἀνδρὶ, ᾧ ὄνομα Ἰωσὴφ, ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶς Δαυῒδ»[1].

 

Κείμενο:

δʹ. Ὅθεν δῆλον, ὅτι καὶ ὁ Ἰωσὴφ ἐκεῖθεν ἦν. Καὶ γὰρ νόμος ἦν ὁ κελεύων μὴ ἐξεῖναι γαμεῖν ἄλλοθεν, ἀλλ’ ἢ ἐκ τῆς αὐτῆς φυλῆς. Καὶ ὁ πατριάρχης δὲ Ἰακὼβ ἀπὸ τῆς Ἰούδα φυλῆς ἀναστήσεσθαι αὐτὸν προὔλεγεν, οὕτω λέγων· Οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἰούδα, οὐδὲ ἡγούμενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ, ἕως ἂν ἔλθῃ ᾧ ἀπόκειται· καὶ αὐτὸς προσδοκία ἐθνῶν. Ἡ γὰρ προφητεία αὕτη, ὅτι μὲν ἐκ τῆς φυλῆς Ἰούδα γέγονε, δηλοῖ· ὅτι δὲ καὶ τοῦ γένους Δαυῒδ, οὐκέτι. Ἆρα οὖν τῇ φυλῇ Ἰούδα οὐχὶ γένος ἓν ἦν μόνον τὸ τοῦ Δαυῒδ, ἀλλὰ καὶ πολλὰ ἕτερα· καὶ συνέβαινε τῆς μὲν φυλῆς εἶναι τοῦ Ἰούδα, οὐκέτι δὲ καὶ τοῦ γένους Δαυΐδ; Ἀλλ’ ἵνα μὴ τοῦτο λέγῃς, ἀνεῖλέ σου τὴν ὑπόνοιαν ταύτην ὁ εὐαγγελιστὴς, εἰπὼν, ὅτι ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶς ἦν Δαυΐδ. Εἰ δὲ καὶ ἑτέρωθεν βούλει τοῦτο μαθεῖν, οὐδὲ ἑτέρας ἀπορήσομεν ἀποδείξεως· οὐ γὰρ δὴ μόνον ἀπὸ φυλῆς οὐκ ἐξῆν ἑτέρας, ἀλλ’ οὐδὲ ἀπὸ πατριᾶς ἑτέρας, τουτέστι, συγγενείας, γαμεῖν. Ὥστε ἄν τε τῇ Παρθένῳ, τὸ ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶς Δαυῒδ ἁρμόσωμεν, ἕστηκε τὸ εἰρημένον· ἄν τε τῷ Ἰωσὴφ, δι’ ἐκείνου καὶ τοῦτο κατασκευάζεται. Εἰ γὰρ ἐξ οἴκου Δαυῒδ καὶ πατριᾶς ἦν [ὁ Ἰωσὴφ], οὐκ ἂν ἄλλοθεν ἔλαβε τὴν γυναῖκα, ἢ ὅθεν καὶ αὐτὸς ἦν. Τί οὖν, εἰ παρέβη τὸν νόμον; φησί. Διὰ γὰρ τοῦτο προλαβὼν ἐμαρτύρησεν, ὅτι δίκαιος ἦν ὁ Ἰωσὴφ, ἵνα μὴ τοῦτο λέγῃς, ἀλλὰ μαθὼν αὐτοῦ τὴν ἀρετὴν, κἀκεῖνο εἰδῇς, ὅτι οὐκ ἂν παρέβη τὸν νόμον. Ὁ γὰρ οὕτω φιλάνθρωπος καὶ πάθους ἐκτὸς, ὡς μηδὲ ὑποψίας ἀναγκαζούσης βουληθῆναι ἐπιχειρῆσαι κολάσαι τὴν Παρθένον, πῶς ἂν δι’ ἡδονὴν παρέβη τὸν νόμον; Ὁ γὰρ ὑπὲρ νόμον φιλοσοφήσας (καὶ γὰρ τὸ ἀφεῖναι καὶ λάθρα ἀφεῖναι, ὑπὲρ νόμον φιλοσοφοῦντος ἦν), πῶς ἂν παρὰ νόμον ἔπραξέ τι, καὶ ταῦτα οὐδεμιᾶς ἀναγκαζούσης αἰτίας; Ἀλλ’ ὅτι μὲν ἐκ τοῦ γένους τοῦ Δαυῒδ ἦν ἡ Παρθένος, ἐκ τούτων δῆλον· τίνος δὲ ἕνεκεν αὐτὴν οὐκ ἐγενεαλόγησεν, ἀλλὰ τὸν Ἰωσὴφ, ἀναγκαῖον εἰπεῖν. Τίνος οὖν ἕνεκεν; Οὐκ ἦν νόμος παρὰ Ἰουδαίοις γενεαλογεῖσθαι γυναῖκας. Ἵν’ οὖν καὶ τὸ ἔθος φυλάξῃ καὶ μὴ δόξῃ παραχαράττειν ἐκ προοιμίων, καὶ τὴν κόρην ἡμῖν γνωρίσῃ, διὰ τοῦτο τοὺς προγόνους αὐτῆς σιγήσας, τὸν Ἰωσὴφ ἐγενεαλόγησεν. Εἴτε γὰρ ἐπὶ τῆς Παρθένου τοῦτο ἐποίησεν, ἔδοξεν ἂν καινοτομεῖν· εἴτε τὸν Ἰωσὴφ ἐσίγησεν, οὐκ ἂν ἔγνωμεν τῆς Παρθένου τοὺς προγόνους. Ἵν’ οὖν μάθωμεν τὴν Μαρίαν, τίς ἦν καὶ πόθεν, καὶ τὰ τῶν νόμων ἀκίνητα μείνῃ, τὸν μνηστῆρα αὐτῆς ἐγενεαλόγησε, καὶ ἔδειξεν ὄντα ἐκ τῆς οἰκίας Δαυΐδ. Τούτου γὰρ ἀποδειχθέντος, κἀκεῖνο συναποδέδεικται, τὸ καὶ τὴν Παρθένον ἐκεῖθεν εἶναι, διὰ τὸ τὸν δίκαιον τοῦτον, καθάπερ ἔφθην εἰπὼν, μὴ ἀνασχέσθαι ἑτέρωθεν ἀγαγέσθαι γυναῖκα.

Σημειώσεις:

4. Από αυτό φαίνεται ότι και ο Ιωσήφ προέρχονταν από τη φυλή του Ιούδα, διότι υπήρχε νόμος που δεν επέτρεπε γάμο μεταξύ διαφορετικών φυλών. Και για να μη νομίζεις ότι ήταν μόνο από την φυλή του Ιούδα, προσέθεσε και το «ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶς Δαυῒδ» για να είσαι σίγουρος. Άμα θέλεις όμως κι άλλη απόδειξη, μάθε ότι ο γάμος δεν επιτρέπονταν και μεταξύ διαφορετικών οικογενειών. Έτσι λοιπόν είναι σίγουρο ότι και η Παναγία και ο Άγιος Ιωσήφ προέρχονταν από το γένος του Δαβίδ, διότι ο Ιωσήφ «δίκαιος ων»[2] αποκλείεται να είχε παραβεί τον Νόμο, καθώς και όταν βασανίζονταν από κακό λογισμό για την Παναγία, δεν ήθελε να τιμωρηθεί, πως λοιπόν ήταν δυνατόν να είχε παραβεί το νόμο, ηδονής χάριν; Στη γενεαλογία όμως παρέθεσε το όνομα του Ιωσήφ, διότι δεν υπήρχε νόμος να γενεολογούν τις γυναίκες. Έτσι λοιπόν ούτε καινοτομεί, ούτε αφήνει αγενεολόγητη την Παναγία.

Ἔστι δὲ καὶ ἕτερον λόγον εἰπεῖν μυστικώτερον, δι’ ὃν ἐσιγήθησαν (57.29) οἱ τῆς Παρθένου πρόγονοι, ὅνπερ οὐκ εὔκαιρον νῦν ἐκκαλύψαι διὰ τὸ πολλὰ εἶναι τὰ εἰρημένα. Διόπερ ἐνταῦθα στήσαντες τὸν περὶ τῶν ζητημάτων λόγον, κατέχωμεν τέως μετὰ ἀκριβείας τὰ ἐκκαλυφθέντα ἡμῖν· οἷον, διατί τοῦ Δαυῒδ ἐμνήσθη πρῶτον· διατί τὸ βιβλίον, γενέσεως ἐκάλεσε Βιβλίον· διατί εἶπεν, Ἰησοῦ Χριστοῦ· πῶς ἡ γέννησις κοινὴ καὶ οὐ κοινή· πόθεν ὅτι ἡ Μαρία τοῦ Δαυῒδ οὖσα ἐδείχθη· καὶ τίνος ἕνεκεν ὁ Ἰωσὴφ ἐγενεαλογήθη, σιγηθέντων τῶν ἐκείνης προγόνων.

Σημειώσεις:

Υπάρχει και μυστικότερος λόγος, για τον οποίο αποσιωπήθηκαν οι πρόγονοι της Παναγίας, όμως δεν είναι ώρα τώρα να το πούμε κι αυτό, καθώς ήδη είπαμε πολλά. Γι αυτό ας σταματήσουμε εδώ και ας φυλάξουμε με ακρίβεια τα λεχθέντα. Τα οποία είναι: γιατί μνημόνευσε πρώτα τον προφήτη Δαβίδ, γιατί ονόμασε το βιβλίο «γενέσεως», γιατί είπε του «Ιησού Χριστού», πως η γέννηση και είναι και δεν είναι κοινή, από πού φαίνεται ότι η Παναγία είναι από το γένος του Δαβίδ και γιατί γενεαλογήθηκε ο άγιος Ιωσήφ και όχι η Παναγία.

Ἂν μὲν γὰρ φυλάττητε ταῦτα, προθυμοτέρους ἡμᾶς καὶ πρὸς τὰ μέλλοντα ἐργάσεσθε· ἂν δὲ ἀποπτύσητε καὶ ἐκβάλητε αὐτὰ τῆς ψυχῆς, καὶ πρὸς τὰ λοιπὰ ὀκνηρότερον διακεισόμεθα. Οὐδὲ γὰρ γῆς τὰ πρότερα διαφθειράσης σπέρματα ἕλοιτ’ ἂν ἐπιμελεῖσθαι γεωργός. Διὸ παρακαλῶ ταῦτα στρέφειν. Ἀπὸ γὰρ τοῦ τὰ τοιαῦτα μεριμνᾷν, μέγα τι τῇ ψυχῇ καὶ σωτήριον ἐγγίνεται ἀγαθόν. Καὶ γὰρ καὶ τῷ Θεῷ δυνησόμεθα ἀρέσαι, ταῦτα φροντίζοντες, καὶ ὕβρεων καὶ αἰσχρολογίας καὶ λοιδοριῶν τὰ στόματα καθαρὰ ἔσται, πνευματικὰ μελετῶντα ῥήματα· καὶ δαίμοσιν ἐσόμεθα φοβεροὶ καθοπλίζοντες ἡμῶν τὴν γλῶτταν τοιούτοις ῥήμασι· καὶ τοῦ Θεοῦ τὴν χάριν ἐπισπασόμεθα μᾶλλον, καὶ διορατικώτερον ἡμῖν ἐργάσεται τὸ ὄμμα. Καὶ γὰρ καὶ ὀφθαλμοὺς, καὶ στόμα, καὶ ἀκοὴν διὰ τοῦτο ἡμῖν ἐνέθηκεν, ἵνα αὐτῷ πάντα δουλεύῃ τὰ μέλη· ἵνα τὰ αὐτοῦ φθεγγώμεθα, ἵνα τὰ αὐτοῦ πράττωμεν, ἵνα ᾄδωμεν αὐτῷ ὕμνους διηνεκεῖς, ἵνα εὐχαριστίας ἀναπέμπωμεν, καὶ διὰ τούτων τὸ συνειδὸς ἑαυτῶν ἐκκαθαίρωμεν. Ὥσπερ γὰρ σῶμα ἀέρος ἀπολαῦον καθαροῦ ὑγιεινότερον ἔσται, οὕτω καὶ ψυχὴ φιλοσοφωτέρα τοιαύταις ἐντρεφομένη μελέταις.

Σημειώσεις:

Αν τα διατηρήσετε αυτά, θα μας κάνετε προθυμότερους και για τα επόμενα, αν όμως τα περιφρονήσετε θα φανούμε διστακτικότεροι. Μεριμνώντας δε γι αυτά, και η ψυχή μας ωφελείται, και προφυλαγόμαστε από αμαρτίες όπως αισχρολογίες κτλ. Ακόμη θα γίνουμε φοβεροί πολέμιοι των δαιμόνων με αυτούς τους λόγους και θα αποκτήσουμε διορατικότερους πνευματικούς οφθαλμούς. Καθώς ο Θεός για αυτό μας έδωσε τις αισθήσεις, για να εργαζόμαστε το θέλημά Του.

 

 

Πηγή:  Εργαστήριο Διαχείρισης Πολιτισμικής Κληρονομιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.  Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006. Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού με αναφορά στην πηγή προέλευσής του.

Οι σημειώσεις γράφτηκαν με τη βοήθεια του μεταφρασμένου κειμένου της Ε.Π.Ε.

 

---

[1] Ματ. 1, 9.

[2] Λουκ. 1, 27.

 

Ο Θεός φανερώνει άνδρες με ζήλο (αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου).

Σημειώσεις στις ερμηνευτικές ομιλίες

του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου,

στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο.

Ομιλία Β΄, 3.

Περίληψη προηγουμένων ενοτήτων:

Πρέπει με μυστική σιγή και απαλλαγή από τα βιοτικά, να προετοιμαστούμε να συναντήσουμε το Χριστό και τα του Χριστού, ξεκινώντας από την επίγεια γέννησή Του. Είναι τρομερό το ότι θα ακούσουμε ότι ο Υιός του Θεού έγινε υιός δούλου για να κάνει εμάς υιούς του Θεού (κατά χάριν). Με τη Βάπτισή Του, ένωσε το παλαιό με το νέο.

γʹ. Εἶδες πῶς ἀνεπτέρωσε τὸν ἀκροατὴν, τά τε ἐν συνηθείᾳ φθεγξάμενος, καὶ δι’ αὐτῶν τὰ ὑπὲρ ἐλπίδα πᾶσιν ἡμῖν ἐμφήνας; Καὶ γὰρ ἀμφοτέρων τῶν ὀνομάτων τούτων πολλὴ ἡ γνῶσις παρὰ τοῖς Ἰουδαίοις ἦν. Ἐπειδὴ γὰρ παράδοξα ἦν τὰ μέλλοντα γίνεσθαι, καὶ οἱ τῶν ὀνομάτων προέδραμον τύποι· ὥστε ἄνωθεν πάντα καινοτομίας προαναιρεθῆναι θόρυβον. Καὶ γὰρ Ἰησοῦς ὁ μετὰ Μωϋσέα εἰσαγαγὼν τὸν λαὸν εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας λέγεται. Εἶδες τὸν τύπον; βλέπε τὴν ἀλήθειαν· Ἐκεῖνος εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας, οὗτος εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ τὰ ἐν τοῖς οὐρανοῖς ἀγαθά· ἐκεῖνος μετὰ τὸ τελευτῆσαι Μωϋσέα, οὗτος μετὰ τὸ παύσασθαι τὸν νόμον· ἐκεῖνος (57.27) ὡς δημαγωγὸς, οὗτος ὡς βασιλεύς. Ἀλλ’ ἵνα μὴ Ἰησοῦν ἀκούσας διὰ τὴν ὁμωνυμίαν πλανηθῇς, ἐπήγαγεν· Ἰησοῦ Χριστοῦ, υἱοῦ Δαυΐδ. Ἐκεῖνος δὲ οὐκ ἦν τοῦ Δαυῒδ, ἀλλ’ ἑτέρας φυλῆς.

Σημειώσεις:

Είδες που ενώ μιλούσε για συνηθισμένα πράγματα, μας φανέρωσε αυτά που ήταν πέρα από κάθε ελπίδα, διότι και τα δύο αυτά ονόματα (Ιησούς και Σωτήρ) ήταν πολύ διαδεδομένα στους Ιουδαίους. Ιησούς, λέγονταν και εκείνος που διαδέχθηκε τον Μωυσή, και οδήγησε τον Ισραήλ στη γη της Επαγγελίας, εις τύπον δηλαδή του Κυρίου Ιησού που έφερε τον λαό του Θεού στην Επουράνια Ιερουσαλήμ.

Τίνος δὲ ἕνεκεν Βίβλον αὐτὴν γενέσεως καλεῖ Ἰησοῦ Χριστοῦ; καίτοιγε οὐ τοῦτο ἔχει μόνον τὴν γέννησιν, ἀλλὰ πᾶσαν τὴν οἰκονομίαν. Ὅτι πάσης τῆς οἰκονομίας τὸ κεφάλαιον τοῦτο, καὶ ἀρχὴ καὶ ῥίζα πάντων ἡμῖν τῶν ἀγαθῶν γίνεται. Ὥσπερ οὖν βιβλίον οὐρανοῦ καὶ γῆς καλεῖ Μωϋσῆς, καίτοιγε οὐ περὶ οὐρανοῦ καὶ γῆς διαλεχθεὶς μόνον, ἀλλὰ καὶ περὶ τῶν ἐν μέσῳ πάντων· οὕτω καὶ οὗτος ἀπὸ τοῦ κεφαλαίου τῶν κατορθωμάτων τὸ βιβλίον ἐκάλεσε. Τὸ γὰρ ἐκπλήξεως γέμον καὶ ὑπὲρ ἐλπίδα καὶ προσδοκίαν ἅπασαν, ἄνθρωπον γενέσθαι Θεόν· τούτου δὲ γενομένου, τὰ μετὰ ταῦτα ἅπαντα κατὰ λόγον καὶ ἀκολουθίαν ἕπεται.

Σημειώσεις:

Αν και το βιβλίο αυτό περιέχει τη συγκεφαλαίωση όλης της θείας Οικονομίας, το καλεί «Βίβλος γεννήσεως Ιησού Χριστού» λόγω του ότι αυτό είναι το σημαντικότερον γεγονός, καθώς αυτό που προκαλεί μεγάλη έκπληξη, είναι ότι ο Θεός έγινε άνθρωπος… και όλα τα άλλα ακολουθούν.

Τίνος δὲ ἕνεκεν οὐκ εἶπεν, Υἱοῦ Ἀβραὰμ, καὶ τότε, Υἱοῦ Δαυΐδ; Οὐχ ὥς τινες οἴονται, κάτωθεν ἄνω βουλόμενος ἐλθεῖν· ἐπεὶ ἐποίησεν ἂν, ὅπερ καὶ ὁ Λουκᾶς· νῦν δὲ τοὐναντίον ποιεῖ. Τίνος οὖν ἕνεκεν τοῦ Δαυῒδ ἐμνημόνευσεν; Ἐν τοῖς πάντων στόμασιν ὁ ἄνθρωπος ἦν, ἀπό τε τῆς περιφανείας, ἀπό τε τοῦ χρόνου· οὐ γὰρ πάλαι ἦν τετελευτηκὼς, ὥσπερ ὁ Ἀβραάμ. Εἰ δὲ ἀμφοτέροις ἐπηγγείλατο ὁ Θεὸς, ἀλλ’ ὅμως ἐκεῖνο μὲν, ὡς παλαιὸν, ἐσιγᾶτο· τοῦτο δὲ, ὡς πρόσφατον καὶ νέον, ὑπὸ πάντων περιεφέρετο. Αὐτοὶ γοῦν λέγουσιν· Οὐκ ἐκ τοῦ σπέρματος Δαυῒδ καὶ ἀπὸ Βηθλεὲμ τῆς κώμης, ὅπου ἦν Δαυῒδ, ἔρχεται ὁ Χριστός. Καὶ οὐδεὶς αὐτὸν υἱὸν Ἀβραὰμ, ἀλλὰ πάντες υἱὸν Δαυῒδ ἐκάλουν· καὶ γὰρ καὶ διὰ τὸν χρόνον, ὡς ἔφθην εἰπὼν, καὶ διὰ τὴν βασιλείαν, μᾶλλον ἐν μνήμῃ πᾶσιν οὗτος ἦν. Οὕτω γοῦν καὶ οὓς ἐτίμων βασιλέας μετ’ ἐκεῖνον ἐξ ἐκείνου ἅπαντας ἐκάλουν, καὶ αὐτοὶ καὶ ὁ Θεός. Καὶ γὰρ καὶ Ἰεζεκιὴλ, καὶ ἕτεροι δὲ προφῆται, λέγουσιν αὐτοῖς παραγίνεσθαι Δαυῒδ καὶ ἀνίστασθαι, οὐ περὶ ἐκείνου λέγοντες τοῦ τετελευτηκότος, ἀλλὰ τῶν ζηλούντων τὴν ἀρετὴν τὴν ἐκείνου. Καὶ τῷ Ἐζεκίᾳ φησίν· Ὑπερασπιῶ τῆς πόλεως ταύτης δι’ ἐμὲ καὶ διὰ Δαυῒδ τὸν παῖδά μου. Καὶ τῷ Σολομῶνι δὲ ἔλεγεν, ὅτι διὰ Δαυῒδ οὐ διέῤῥηξε ζῶντος αὐτοῦ τὴν βασιλείαν. Πολλὴ γὰρ ἡ δόξα τοῦ ἀνδρὸς καὶ παρὰ Θεῷ καὶ παρὰ ἀνθρώποις. Διὰ τοῦτο εὐθέως ἐκ τοῦ γνωριμωτέρου τὴν ἀρχὴν ποιεῖται, καὶ τότε ἐπὶ τὸν πατέρα ἀνατρέχει, περιττὸν ἡγούμενος, ὅσον πρὸς Ἰουδαίους, ἀνωτέρω τὸν λόγον ἀγαγεῖν. Οὗτοι γὰρ μάλιστα ἦσαν οἱ θαυμαζόμενοι· ὁ μὲν, ὡς προφήτης καὶ βασιλεύς· ὁ δὲ, ὡς πατριάρχης καὶ προφήτης.

Σημειώσεις:

Αναφέρει δε το Δαβίδ και όχι τον Αβραάμ, διότι ο Δαβίδ ήταν πιο πρόσφατος και αναφέρονταν από το κόσμο πολύ συχνά το όνομά του, αλλά και λόγω της λαμπρότητάς του. Έπειτα και όσους τιμούσαν ως βασιλείς, τους έδιναν το όνομα Δαβίδ· και ο κόσμος και ο Θεός. Επίσης πολλοί προφήτες έλεγαν ότι θα έρθει  ο Δαβίδ· δεν εννοούσαν όμως εκείνον, αλλά ότι θα φανερωθούν άνδρες κατά τον ζήλο εκείνου.

Καὶ πόθεν δῆλον ὅτι ἐκ τοῦ Δαυΐδ ἐστι; φησίν. Εἰ γὰρ ἐξ ἀνδρὸς οὐκ ἐγεννήθη, ἀλλ’ ἀπὸ γυναικὸς μόνον, ἡ δὲ Παρθένος οὐ γενεαλογεῖται, πῶς εἰσόμεθα ὅτι τοῦ Δαυῒδ ἔκγονος ἦν; Δύο γάρ ἐστι τὰ ζητούμενα· τίνος τε ἕνεκεν ἡ μήτηρ οὐ γενεαλογεῖται, καὶ τί δήποτε ὁ Ἰωσὴφ, ὁ μηδὲν συντελῶν πρὸς τὴν γέννησιν, μνημονεύεται παρ’ αὐτῶν· δοκεῖ γὰρ τὸ μὲν περιττὸν εἶναι, τὸ δὲ ἐνδεές. Ποῖον οὖν πρότερον ἀναγκαῖον εἰπεῖν· Πῶς (57.28) ἐκ τοῦ Δαυῒδ ἡ Παρθένος. Πῶς οὖν εἰσόμεθα ὅτι ἐκ τοῦ Δαυΐδ; Ἄκουσον τοῦ Θεοῦ λέγοντος τῷ Γαβριὴλ, ἀπελθεῖν Πρὸς παρθένον μεμνηστευμένην ἀνδρὶ, ᾧ ὄνομα Ἰωσὴφ, ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶς Δαυῒδ. Τί τοίνυν βούλει τούτου σαφέστερον, ὅταν ἀκούσῃς ὅτι ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶς Δαυῒδ ἦν ἡ Παρθένος;

Σημειώσεις:

Είναι δε φανερό ότι κατάγεται από το Δαβίδ, διότι ο Θεός είπε στον Αρχάγγελο Γαβριήλ, να μεταβεί «Πρὸς παρθένον μεμνηστευμένην ἀνδρὶ, ᾧ ὄνομα Ἰωσὴφ, ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶς Δαυῒδ».

Πηγή πρωτότυπου πατερικού κειμένου:  Εργαστήριο Διαχείρισης Πολιτισμικής Κληρονομιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.  Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006. Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού με αναφορά στην πηγή προέλευσής του.

Για τη συγγραφή των σημειώσεων χρησιμοποιήθηκε η μετάφραση της Ε.Π.Ε.

Ο Υιός του Θεού έγινε άνθρωπος για να σε κάνει θεό (Ιωάν. Χρυσόσ.).

Σημειώσεις στις ερμηνευτικές ομιλίες

του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου,

στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο.

Ομιλία Β΄, 2.

 

 

Περίληψη προηγούμενης ενότητας

Πρέπει με μυστική σιγή και απαλλαγή από τα βιοτικά, να προετοιμαστούμε να συναντήσουμε το Χριστό και τα του Χριστού, ξεκινώντας από την επίγεια γέννησή Του.

 

2. Δεν είναι λοιπόν μικρό πράγμα ν’ ακούσεις για την επίγεια γέννηση του Υιού του Θεού. Είναι τρομερό όντως το να ακούσεις ότι ο Θεός ήρθε στη γη, γι αυτό και όλοι  στον ουρανό (άγγελοι και άγιοι) δοξολογούσαν το Θεό.

Είναι θαυμαστό ότι ο Υιός του Θεού καταδέχτηκε να γίνει υιός δούλου -ανθρώπου (του Δαβίδ) για να κάνει εσένα υιό (κατά χάριν) του Θεού. Καταδέχτηκε να κάνει «πατέρα» Του ένα δούλο για να κάνει σε εσένα τον δούλο, Πατέρα τον Θεό του παντός.

Τώρα που ακούς λοιπόν ότι ο Υιός του Θεού είναι υιός του Δαβίδ, μην αμφιβάλεις ότι κι εσύ θα γίνεις κατά χάριν υιός του Θεού. Δεν ενσαρκώθηκε μάταια…  γεννήθηκε κατά σάρκα για να γεννηθείς εσύ αγιοπνευματικώς.

Η Βάπτισή Του, ένωσε το παλαιό με το νέο, το ανθρώπινο με το θεϊκό, καθώς το ότι βαπτίστηκε από προφήτη (τον Αγ. Ιωάννη τον Πρόδρομο) συμβολίζει το παλαιό και η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος, συμβολίζει το νέο.

Βλέπεις πως η ουράνια πόλη σου έδειξε εξ αρχής μέσα σε απαστράπτον φως την μορφή του Βασιλιά, έχοντα την δική σου μορφή; Πολλές φορές, ο γήινος βασιλιάς, αφήνει το στέμμα του και περιφέρεται ως απλός στρατιώτης, προκειμένου όμως να μην αναγνωρισθεί από τον εχθρό και να αποφύγει έτσι τη συμπλοκή. Εδώ όμως, Αυτός ο Βασιλιάς, απ’ εναντίας το κάνει για να μην αναγνωρισθεί από τον εχθρό και αποφύγει έτσι ο εχθρός τη συμπλοκή μαζί Του. Επειδή θέλει δια της μάχης που θα δώσει να σώσει τους δικούς Του. Γι αυτό και έδωσε στον εαυτό Του το όνομα Ιησούς, που σημαίνει Σωτήρας.

Το κείμενο

βʹ. Οὐ τοίνυν περὶ ἐκείνης ἡμῖν ὁ λόγος νῦν, ἀλλὰ περὶ ταύτης τῆς κάτω, τῆς ἐν τῇ γῇ γενομένης, τῆς μετὰ μυρίων μαρτύρων. Καὶ περὶ ταύτης δὲ, ὡς ἡμῖν δυνατὸν εἰπεῖν δεξαμένοις τὴν τοῦ Πνεύματος χάριν, οὕτω διηγησόμεθα. Οὐδὲ γὰρ ταύτην μετὰ σαφηνείας πάσης παραστῆσαι ἔνι· ἐπεὶ καὶ αὕτη φρικωδεστάτη. Μὴ τοίνυν μικρὰ νομίσῃς ἀκούειν, ταύτην ἀκούων τὴν γέννησιν· ἀλλ’ ἀνάστησόν σου τὴν διάνοιαν, καὶ εὐθέως φρίξον, ἀκούσας ὅτι Θεὸς ἐπὶ γῆς ἦλθεν. Οὕτω γὰρ τοῦτο θαυμαστὸν καὶ παράδοξον ἦν, ὡς καὶ τοὺς ἀγγέλους χορὸν ὑπὲρ τούτων στήσαντας τὴν ὑπὲρ τῆς οἰκουμένης ἐπὶ τούτοις ἀναφέρειν εὐφημίαν, καὶ τοὺς προφήτας ἄνωθεν τοῦτο ἐκπλήττεσθαι, ὅτι Ἐπὶ τῆς γῆς ὤφθη, καὶ τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη. Καὶ γὰρ σφόδρα παράδοξον ἀκοῦσαι, ὅτι ὁ Θεὸς ὁ ἀπόῤῥητος, καὶ ἀνέκφραστος, καὶ ἀπερινόητος, καὶ τῷ Πατρὶ ἴσος, διὰ μήτρας ἦλθε παρθενικῆς, καὶ γενέσθαι ἐκ γυναικὸς κατεδέξατο, καὶ σχεῖν προγόνους τὸν Δαυῒδ καὶ τὸν Ἀβραάμ. Καὶ τί λέγω τὸν Δαυῒδ καὶ τὸν Ἀβραάμ, Τὸ γὰρ δὴ φρικωδέστερον, τὰς γυναῖκας ἐκείνας, ὧν ἀρτίως ἐμνήσθημεν. Ταῦτα ἀκούων, ἀνάστηθι, καὶ μηδὲν ταπεινὸν ὑποπτεύσῃς, ἀλλὰ καὶ διὰ τοῦτο αὐτὸ μάλιστα θαύμασον, ὅτι Υἱὸς ὢν τοῦ ἀνάρχου Θεοῦ, καὶ γνήσιος Υἱὸς, ἠνέσχετο ἀκοῦσαι καὶ Δαυῒδ υἱὸς, ἵνα σὲ ποιήσῃ υἱὸν Θεοῦ· ἠνέσχετο πατέρα αὐτῷ γενέσθαι δοῦλον, ἵνα σοὶ τῷ δούλῳ Πατέρα ποιήσῃ τὸν Δεσπότην. Εἶδες ἐκ προοιμίων εὐθέως οἷα τὰ εὐαγγέλια; (57.26) Εἰ δὲ ἀμφιβάλλεις περὶ τῶν σῶν, ἀπὸ τῶν ἐκείνου καὶ ταῦτα πίστευε. Πολὺ γὰρ δυσκολώτερον, ὅσον εἰς ἀνθρώπινον λογισμὸν, Θεὸν ἄνθρωπον γενέσθαι, ἢ ἄνθρωπον υἱὸν Θεοῦ χρηματίσαι. Ὅταν οὖν ἀκούσῃς, ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ υἱὸς τοῦ Δαυΐδ ἐστι καὶ τοῦ Ἀβραὰμ, μὴ ἀμφίβαλλε λοιπὸν, ὅτι καὶ σὺ, ὁ υἱὸς τοῦ Ἀδὰμ, υἱὸς ἔσῃ τοῦ Θεοῦ. Οὐδὲ γὰρ εἰκῆ καὶ μάτην τοσοῦτον ἑαυτὸν ἐταπείνωσεν, εἰ μὴ ἔμελλεν ἡμᾶς ἀνυψοῦν. Ἐγεννήθη γὰρ κατὰ σάρκα, ἵνα σὺ γεννηθῇς κατὰ πνεῦμα· ἐγεννήθη ἐκ γυναικὸς, ἵνα σὺ παύσῃ γυναικὸς ὢν υἱός. Διὰ τοῦτο διπλῆ γέγονεν ἡ γέννησις, καὶ ἐοικυῖα ἡμῖν, καὶ ὑπερβαίνουσα τὴν ἡμετέραν. Τὸ μὲν γὰρ ἐκ γυναικὸς γεννηθῆναι ἡμῖν συνέβαινε· τὸ δὲ μὴ ἐξ αἵματος, μηδὲ ἐκ θελήματος σαρκὸς ἢ ἀνδρὸς, ἀλλ’ ἐκ Πνεύματος ἁγίου, τὴν ὑπερβαίνουσαν ἡμᾶς καὶ τὴν μέλλουσαν προανεφώνει γέννησιν, ἣν ἡμῖν ἔμελλεν ἐκ Πνεύματος χαρίζεσθαι. Καὶ πάντα δὲ τὰ ἄλλα τοιαῦτα ἦν. Καὶ γὰρ τὸ λουτρὸν τοιοῦτον· εἶχε γάρ τι τοῦ παλαιοῦ, εἶχέ τι καὶ τοῦ καινοῦ. Τὸ μὲν γὰρ ὑπὸ τοῦ προφήτου βαπτισθῆναι, τὸ παλαιὸν ἐδείκνυ· τὸ δὲ Πνεῦμα κατελθεῖν, τὸ νέον ὑπέγραψε. Καὶ καθάπερ τις ἐν μεταιχμίῳ στὰς, δύο τινῶν ἀλλήλων διεστηκότων, ἀμφοτέρας ἁπλώσας τὰς χεῖρας ἑκατέρωθεν λαβὼν συνάψειεν· οὕτω καὶ αὐτὸς ἐποίησε, τὴν παλαιὰν τῇ καινῇ συνάπτων, τὴν θείαν φύσιν τῇ ἀνθρωπίνῃ, τὰ αὑτοῦ τοῖς ἡμετέροις. Εἶδες τὴν ἀστραπὴν τῆς πόλεως, ὅσῃ σε ἐκ προοιμίων κατηύγασε τῇ λαμπηδόνι; πῶς σοι τὸν Βασιλέα εὐθέως ἔδειξεν τῷ σῷ σχήματι, ὡσανεὶ ἐν στρατοπέδῳ; Οὐδὲ γὰρ ἐκεῖ τὴν οἰκείαν ἀξίαν φαίνεται ἔχων διηνεκῶς ὁ βασιλεὺς, ἀλλὰ τὴν ἁλουργίδα ἀφεὶς καὶ τὸ διάδημα, στρατιώτου σχῆμα ὑπέδυ πολλάκις. Ἀλλ’ ἐκεῖ μὲν, ἵνα μὴ γνώριμος γενόμενος ἐφ’ ἑαυτὸν ἑλκύσῃ τοὺς πολεμίους· ἐνταῦθα δὲ τοὐναντίον, ἵνα μὴ γνώριμος γενόμενος, φυγεῖν παρασκευάσῃ τῆς πρὸς αὐτὸν συμπλοκῆς τὸν ἐχθρὸν, καὶ τοὺς οἰκείους διαταράξῃ πάντας· σῶσαι γὰρ, οὐκ ἐκπλῆξαι, ἐσπούδασε. Διὰ τοῦτο καὶ εὐθέως αὐτὸν ἀπὸ ταύτης ἐκάλεσε τῆς προσηγορίας, Ἰησοῦν προσειπών. Τὸ γὰρ Ἰησοῦς τοῦτο ὄνομα οὐκ ἔστιν Ἑλληνικὸν, ἀλλὰ τῇ Ἑβραίων φωνῇ οὕτω λέγεται Ἰησοῦς· ὅ ἐστιν εἰς τὴν Ἑλλάδα γλῶτταν ἑρμηνευόμενον, Σωτήρ· Σωτὴρ δὲ, ἀπὸ τοῦ σῶσαι τὸν λαὸν αὐτοῦ.

Πηγή: Εργαστήριο Διαχείρισης Πολιτισμικής Κληρονομιάς, http://www.aegean.gr/culturaltec/chmlab. Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006. Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού με αναφορά στην πηγή προέλευσής του.

Αρχείο για την κατηγορία ‘Ερμηνευτικές ομιλίες στο κατά Ματθαίον σε τεμάχια.’

Πλένουμε στολήν ψυχής – τέρμα στις βιοτικές μέριμνες – μπαίνουμε στην πόλη (αγ. Ιω. Χρυσόσ.).

Σημειώσεις στις ερμηνευτικές ομιλίες

του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου,

στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο.

Ομιλία Β΄, 1.

1.

Θυμόσαστε άραγε ότι σας ζητήσαμε να ακούσετε τα λεγόμενα με πολύ σιωπή και μυστική ησυχία; Πρόκειται λοιπόν να περάσουμε από τα πρόθυρα της ουράνιας πόλης.

Όταν οι Ιουδαίοι επρόκειτο να λάβουν τις 10 εντολές, χωρίς να ανέβουν οι ίδιοι στο όρος, τους δόθηκε εντολή να απέχουν για τρεις ημέρες από τις γυναίκες τους και να πλύνουν τα ρούχα τους.

Πολύ περισσότερο εμείς που πρόκειται να εισέλθουμε στους ουρανούς, πρέπει να πλύνουμε… την στολή της ψυχής και να απαλλαχτούμε από κάθε βιοτική μέριμνα.

Διότι θα δούμε τον ίδιο τον βασιλέα, να κάθεται στον ένδοξο θρόνο Του, με όλους τους αγγέλους, τους αγίους, το αίμα του Χριστού δια του οποίου ήρθε η ειρήνη, το τρόπαιο του Σταυρού, τα λάφυρα του Χριστού· θα δούμε το θάνατο, την αμαρτία και τον τύραννο δεμένους.

Να μην κουραστείς λοιπόν, διότι αν κάποιος σε διηγούνταν ένα ορατό πόλεμο, δεν θα προτιμούσες να πας να φας ή να πεις· και να ξέρεις ότι αυτή η διήγηση είναι περισσότερο ενδιαφέρουσα.

Θα δεις τον Θεό, να επιτίθεται στον Άδη κρυμμένος μέσα στην ανθρώπινη φύση,  τον θάνατον να καταργείται δια του θανάτου, την κατάρα δια της κατάρας και πάσα τη δύναμη του διαβόλου να καταλύεται με τον ίδιο τρόπο.

Ας σηκωθούμε λοιπόν και να μη κοιμόμαστε. Ιδού ανοίγουνε οι πύλες. Ας εισέλθουμε με ευταξία και τρόμο.

Ποια είναι αυτά τα πρόθυρα; «Βίβλος γενέσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, υἱοῦ Δαυῒδ, υἱοῦ Ἀβραάμ».

–        Μα τι μας λες για τον Δαβίδ, εμείς θέλουμε ν’ ακούσουμε για τον Μονογενή Υιό του Θεού;

–        Μη βιάζεσαι, να εισέλθεις εις τα άδυτα, στέκεσαι ακόμη στα πρόθυρα και δεν έχεις παρατηρήσει ούτε τον εξωτερικό χώρο.

Πάντως, δεν πρόκειται να σου διηγηθώ την άρρητη γέννηση του Υιού από τον Πατέρα, αλλά την μετέπειτα, αυτήν στη γη, η οποία όμως είναι επίσης τρομερή.

 Το κείμενο

57.23 ΟΜΙΛΙΑ Βʹ. Βίβλος γενέσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, υἱοῦ Δαυῒδ, υἱοῦ Ἀβραάμ.

αʹ. Ἆρα μέμνησθε τῆς παραγγελίας, ἣν πρώην ἐποιησάμεθα πρὸς ὑμᾶς, παρακαλοῦντες μετὰ σιγῆς ἁπάσης καὶ μυστικῆς ἡσυχίας ἀκούειν τῶν λεγομένων ἁπάντων; Καὶ γὰρ μέλλομεν τῶν ἱερῶν σήμερον ἐπιβαίνειν προθύρων· διὸ καὶ τῆς παραγγελίας ἀνέμνησα. Εἰ γὰρ Ἰουδαῖοι κεκαυμένῳ ὄρει, καὶ πυρὶ, καὶ γνόφῳ, καὶ σκότῳ, καὶ θυέλλῃ προσιέναι μέλλοντες, μᾶλλον δὲ οὐδὲ προσιέναι, ἀλλὰ πόῤῥωθεν ταῦτα καὶ ὁρᾷν καὶ ἀκούειν, πρὸ τριῶν ἡμερῶν ἐκελεύοντο γυναικὸς ἀπέχεσθαι, καὶ τὰ ἱμάτια ἀποπλῦναι, καὶ ἐν τρόμῳ ἦσαν καὶ φόβῳ, καὶ αὐτοὶ, καὶ μετ’ ἐκείνων Μωϋσῆς· πολλῷ μᾶλλον ἡμᾶς τοιούτων μέλλοντας ἀκούσεσθαι λόγων, καὶ οὐ πόῤῥω ὄρους ἑστάναι καπνιζομένου, ἀλλ’ εἰς αὐτὸν εἰσιέναι τὸν οὐρανὸν, πλείονα χρὴ ἐπιδείκνυσθαι φιλοσοφίαν, οὐχ ἱμάτια ἀποπλύνοντας, ἀλλὰ τὴν στολὴν τῆς ψυχῆς ἀποσμήχοντας, καὶ πάσης βιωτικῆς ἀπαλλαττομένους μίξεως. Οὐ γὰρ γνόφον ὄψεσθε, οὐδὲ καπνὸν, οὐδὲ θύελλαν· ἀλλ’ αὐτὸν τὸν Βασιλέα καθήμενον ἐπὶ τοῦ θρόνου τῆς ἀποῤῥήτου δόξης ἐκείνης, καὶ ἀγγέλους καὶ ἀρχαγγέλους παρεστῶτας αὐτῷ, καὶ τοὺς δήμους τῶν ἁγίων μετὰ τῶν ἀπείρων μυριάδων ἐκείνων. Τοιαύτη γὰρ ἡ τοῦ Θεοῦ πόλις, τὴν Ἐκκλησίαν ἔχουσα τῶν πρωτοτόκων, τὰ πνεύματα τῶν δικαίων, (57.24.30) τὴν πανήγυριν τῶν ἀγγέλων, τὸ αἷμα τοῦ ῥαντισμοῦ, δι’ οὗ τὰ πάντα συνήφθη, καὶ ὁ οὐρανὸς ἐδέξατο τὰ ἀπὸ γῆς, καὶ γῆ τὰ ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ἡ πάλαι ποθουμένη καὶ ἀγγέλοις καὶ ἁγίοις παραγέγονεν εἰρήνη. Ἐν ταύτῃ τὸ τρόπαιον ἔστη τοῦ σταυροῦ τὸ λαμπρὸν καὶ περιφανὲς, τὰ λάφυρα τοῦ Χριστοῦ, τὰ ἀκροθίνια τῆς φύσεως τῆς ἡμετέρας, τὰ σκῦλα τοῦ Βασιλέως ἡμῶν· ταῦτα γὰρ ἅπαντα ἀπὸ τῶν Εὐαγγελίων εἰσόμεθα μετὰ ἀκριβείας. Κἂν ἀκολουθῇς μετὰ ἡσυχίας τῆς προσηκούσης, δυνησόμεθά σε περιαγαγεῖν πανταχοῦ, καὶ δεῖξαι, ποῦ μὲν ὁ θάνατος ἀνεσκολοπισμένος κεῖται· ποῦ δὲ ἡ ἁμαρτία κρεμαμένη· ποῦ δὲ τὰ πολλὰ καὶ παράδοξα ἀπὸ τοῦ πολέμου τούτου, ἀπὸ τῆς μάχης ταύτης ἀναθήματα. Ὄψει καὶ τὸν τύραννον ἐνταῦθα δεδεμένον, καὶ τῶν αἰχμαλώτων τὸ πλῆθος ἑπόμενον, καὶ τὴν ἀκρόπολιν, ἀφ’ ἧς ὁ μιαρὸς δαίμων ἐκεῖνος ἅπαντα κατέδραμε τὸν ἔμπροσθεν χρόνον· ὄψει τοῦ λῃστοῦ τὰς καταδύσεις καὶ τὰ σπήλαια, διεῤῥωγότα λοιπὸν καὶ ἀναπεπταμένα· καὶ γὰρ καὶ ἐκεῖ παρεγένετο ὁ Βασιλεύς. Ἀλλὰ μὴ ἀποκάμῃς, ἀγαπητέ· οὐδὲ γὰρ εἰ πόλεμόν τις αἰσθητὸν διηγεῖτο, καὶ τρόπαια, καὶ νίκας, κόρον ἔλαβες ἄν· ἀλλ’ οὐδὲ σιτίον οὐδὲ ποτὸν πρὸ ταύτης ἂν ἔθου τῆς ἱστορίας. Εἰ δὲ ἐκείνη ποθητὴ ἡ διήγησις, πολλῷ μᾶλλον αὕτη. Ἐννόησον γὰρ ἡλίκον ἐστὶν ἀκοῦσαι, πῶς μὲν ἐκ τῶν οὐρανῶν καὶ τῶν θρόνων (57.25) ἀναστὰς τῶν βασιλικῶν, καὶ εἰς τὴν γῆν, καὶ εἰς αὐτὸν τὸν ᾅδην ἥλατο ὁ Θεὸς, καὶ ἐπὶ τῆς παρατάξεως ἔστη· πῶς δὲ ἀντιπαρετάξατο ὁ διάβολος, μᾶλλον δὲ οὐ Θεῷ γυμνῷ, ἀλλὰ Θεῷ ἀνθρωπίνῃ κρυπτομένῳ φύσει. Καὶ τὸ δὴ θαυμαστὸν, ὅτι θανάτῳ θάνατον ὄψει λυόμενον, καὶ κατάραν ἀφανιζομένην κατάρᾳ, καὶ δι’ ὧν ἴσχυσεν ὁ διάβολος, διὰ τούτων αὐτοῦ καταλυομένην τὴν τυραννίδα. Διαναστῶμεν τοίνυν, καὶ μὴ καθεύδωμεν· ἰδοὺ γὰρ ὁρῶ τὰς πύλας ἡμῖν ἀνοιγομένας· ἀλλ’ εἰσίωμεν μετὰ εὐταξίας ἁπάσης καὶ τρόμου, τῶν προθύρων αὐτῶν εὐθέως ἐπιβαίνοντες.

Τίνα δέ ἐστι ταῦτα τὰ πρόθυρα; Βίβλος γενέσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, υἱοῦ Δαυῒδ, υἱοῦ Ἀβραάμ. Τί λέγεις; περὶ τοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ διαλέξεσθαι ἐπηγγείλω, καὶ τοῦ Δαυῒδ μνημονεύεις, ἀνθρώπου μετὰ μυρίας γενεὰς γενομένου, καὶ αὐτὸν εἶναι φὴς καὶ πατέρα καὶ πρόγονον; Ἐπίσχες, καὶ μὴ πάντα ἀθρόως ζήτει μαθεῖν, ἀλλ’ ἠρέμα καὶ κατὰ μικρόν. Ἐν γὰρ τοῖς προθύροις ἕστηκας ἔτι παρ’ αὐτὰ τὰ προπύλαια· τί τοίνυν σπεύδεις πρὸς τὰ ἄδυτα; Οὔπω τὰ ἔξω καλῶς κατώπτευσας ἅπαντα. Οὐδὲ γὰρ ἐκείνην σοι τέως διηγοῦμαι τὴν γέννησιν· μᾶλλον δὲ οὐδὲ τὴν μετὰ ταῦτα· ἀνέκφραστος γὰρ καὶ ἀπόῤῥητος. Καὶ πρὸ ἐμοῦ σοι τοῦτο ὁ προφήτης εἶπεν Ἡσαΐας· ἀνακηρύττων γὰρ αὐτοῦ τὸ πάθος καὶ τὴν πολλὴν ὑπὲρ τῆς οἰκουμένης κηδεμονίαν, καὶ ἐκπληττόμενος τίς ὢν τί γέγονε, καὶ ποῦ κατέβη, ἀνεβόησε μέγα καὶ λαμπρὸν οὕτω λέγων· Τὴν γενεὰν αὐτοῦ τίς διηγήσεται;

Πηγή: Εργαστήριο Διαχείρισης Πολιτισμικής Κληρονομιάς, http://www.aegean.gr/culturaltec/chmlab. Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006. Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού με αναφορά στην πηγή προέλευσής του.

Ησυχία, διότι δεν θα διαβαστούν οι νέοι νόμοι της κυβέρνησης, αλλά του Κυρίου (Αγ. Ιωάν. Χρυσοστόμος).

Σημειώσεις στις ερμηνευτικές ομιλίες

του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου,

στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ομιλία Α΄, 8.

8. Γνωρίζεις όλα τα βιοτικά θέματα με ακρίβεια… αν και δεν σε ωφελούν. Τους νόμους του Θεού όμως, δεν τους προσέχεις. Πως λοιπόν περιμένεις να σου χαρισθούν τα ουράνια αγαθά;

Γι αυτό λοιπόν, ας μάθουμε τα πάντα για την ουράνια πόλη με χειραγωγό το Ευαγγελιστή Ματθαίο, τον πρώην τελώνη (=κλέφτη). Μπαίνουμε στην πόλη και πρέπει να είμαστε πολλοί προσεκτικοί, διότι αν δει ο άγιος ότι δεν προσέχουμε, θα μας διώξει.

Ας είναι οι αισθήσεις μας σε πλήρη ετοιμότητα, διότι πρόκειται να συναντήσουμε τον Βασιλέα Χριστό.

Όταν θα μας λύνονται οι απορίες, σημαίνει ότι ανοίγουν οι πύλες. Ο δε Ευαγγελιστής Ματθαίος, με τους πνευματικούς οφθαλμούς του, υπόσχεται να μας τα δείξει όλα όσα έχει μέσα η πόλη.

Ας εισέρθουμε με μυστική σιγή, διότι πρόκειται να διαβαστούν, όχι οι νόμοι της κυβέρνησης, αλλά Αυτού Του Κυρίου των Αγγέλων.

Αν εκπαιδεύσουμε έτσι τους εαυτούς μας, τότε, θα μας οδηγήσει αυτή η χάρη του Αγίου Πνεύματος στο θρόνο του Βασιλέα Χριστού και θα μας χαρισθούν, όλα τα αγαθά, με τη χάρη και τη μόνη αληθινή φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, αμήν.

 Το κείμενο

ηʹ. Σὺ δὲ τὰ μὲν τοῦ βίου πράγματα μετὰ ἀκριβείας οἶδας, καὶ τὰ νέα καὶ τὰ ἀρχαῖα καὶ τὰ παλαιὰ, καὶ ἄρχοντας ἀριθμεῖν δύνασαι, οἷς ἐστρατεύσω τὸν ἔμπροσθεν χρόνον, καὶ ἀγωνοθέτην, καὶ ἀθλοφόρους, καὶ στρατηγοὺς, τὰ μηδέν σοι διαφέροντα· τίς δὲ ἄρχων ἐν τῇ πόλει ταύτῃ γέγονεν, ἢ πρῶτος, ἢ δεύτερος, ἢ τρίτος, ἢ πόσον ἕκαστος χρόνον, ἢ τί κατορθώσας καὶ ἐργασάμενος, οὐδὲ ὄναρ ἐφαντάσθης ποτέ. Νόμων δὲ τῶν ἐν τῇ πόλει ταύτῃ κειμένων, οὐδὲ ἑτέρων λεγόντων ἀκοῦσαι καὶ προσέχειν ὑπομένεις. Πῶς οὖν, εἰπέ μοι, προσδοκᾷς τεύξασθαι τῶν ἐπηγγελμένων ἀγαθῶν, μηδὲ τοῖς λεγομένοις προσέχων; Ἀλλ’ εἰ καὶ μὴ πρότερον, νῦν γοῦν τοῦτο ποιῶμεν. Καὶ γὰρ εἰς πόλιν μέλλομεν εἰσιέναι, ἐὰν ὁ Θεὸς ἐπιτρέπῃ, χρυσῆν, καὶ χρυσοῦ παντὸς τιμιωτέραν. Καταμάθωμεν οὖν αὐτῆς τὰ θεμέλια, τὰς πύλας τὰς ἀπὸ σαπφείρου καὶ μαργαριτῶν συγκειμένας· καὶ γὰρ ἔχομεν ἄριστον χειραγωγὸν τὸν Ματθαῖον. Διὰ γὰρ τῆς αὐτοῦ πύλης εἴσιμεν νῦν, καὶ δεῖ πολλῆς ἡμῖν τῆς σπουδῆς. Ἂν γὰρ ἴδῃ τινὰ μὴ προσέχοντα, ἐκβάλλει τῆς πόλεως. Καὶ γάρ ἐστι βασιλικωτάτη ἡ πόλις καὶ περιφανής· οὐχ ὥσπερ αἱ παρ’ ἡμῖν, εἰς ἀγορὰν καὶ βασίλεια διῃρημένη· ἀλλὰ πάντα βασίλεια τὰ ἐκεῖ. Ἀναπετάσωμεν τοίνυν τὰς πύλας τῆς διανοίας, ἀναπετάσωμεν τὴν ἀκοὴν, καὶ μετὰ φρίκης πολλῆς μέλλοντες ἐπιβαίνειν τῶν προθύρων, προσκυνήσωμεν τὸν ἐν αὐτῇ βασιλέα· καὶ γὰρ εὐθέως ἡ πρώτη προσβολὴ καταπλῆξαι δύναται τὸν θεατήν. (57.24) Κεκλεισμέναι μὲν νῦν εἰσιν ἡμῖν αἱ πύλαι· ὅταν δὲ ἴδωμεν αὐτὰς ἀναπετασθείσας (τοῦτο γάρ ἐστιν ἡ τῶν ζητημάτων λύσις), τότε ὀψόμεθα πολλὴν ἔνδον τὴν ἀστραπήν. Καὶ γὰρ τοῖς τοῦ πνεύματος ὁδηγούμενος ὀφθαλμοῖς, πάντα σοι ἐπαγγέλλεται δεικνῦναι ὁ τελώνης οὗτος· ποῦ μὲν ὁ βασιλεὺς κάθηται· καὶ τίνες αὐτῷ τῶν στρατευμάτων παρεστήκασι· καὶ ποῦ μὲν ἄγγελοι, ποῦ δὲ ἀρχάγγελοι· καὶ τίς τοῖς νέοις πολίταις ἐν τῇ πόλει ταύτῃ τόπος ἀφώρισται, καὶ ποία ἡ ἐκεῖ φέρουσα ὁδός· καὶ τίνα ἔλαβον λῆξιν οἱ πρῶτον πολιτευσάμενοι ἐκεῖ, καὶ οἱ μετ’ ἐκείνους, καὶ οἱ μετὰ τούτους· καὶ ὅσα τῶν δήμων ἐκείνων τὰ τάγματα, καὶ ὅσα τῆς βουλῆς, καὶ πόσαι ἀξιωμάτων διαφοραί. Μὴ τοίνυν μετὰ θορύβου καὶ ταραχῆς εἰσίωμεν, ἀλλὰ μετὰ σιγῆς μυστικῆς. Εἰ γὰρ ἐπὶ θεάτρου σιγῆς πολλῆς γενομένης, τότε τὰ τοῦ βασιλέως ἀναγινώσκεται γράμματα, πολλῷ μᾶλλον ἐπὶ τῆς πόλεως ταύτης ἅπαντας δεῖ κατεστάλθαι, καὶ ὀρθαῖς ταῖς ψυχαῖς καὶ ταῖς ἀκοαῖς ἑστάναι. Οὐ γὰρ ἐπιγείου τινὸς, ἀλλὰ τοῦ τῶν ἀγγέλων Δεσπότου τὰ γράμματα ἀναγινώσκεσθαι μέλλει. Ἂν οὕτως ἑαυτοὺς ῥυθμίσωμεν, καὶ αὐτὴ τοῦ Πνεύματος ἡ χάρις ὁδηγήσει μετὰ πολλῆς ἀκριβείας ἡμᾶς, καὶ πρὸς αὐτὸν ἥξομεν τὸν θρόνον τὸν βασιλικὸν, καὶ πάντων ἐπιτευξόμεθα τῶν ἀγαθῶν, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος, ἅμα τῷ Πατρὶ καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Πηγή: Εργαστήριο Διαχείρισης Πολιτισμικής Κληρονομιάς, http://www.aegean.gr/culturaltec/chmlab. Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006. Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού με αναφορά στην πηγή προέλευσής του.

Είναι άθλιος, όποιος δεν ασχολείται με τα πράγματα του Θεού και… (Αγ. Ιωάν. Χρυσ.)

Σημειώσεις στις ερμηνευτικές ομιλίες

του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου,

στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ομιλία Α΄, 7.

Αν δείξουμε ενδιαφέρον στα λόγια του αγίου, τότε και εκείνος θα προσπαθήσει να μας δώσει την ερμηνεία σε όλα, αν όμως μας δει να χασμουριόμαστε και ν΄ αδιαφορούμε, τότε δεν θα μας δώσει τίποτε, τηρώντας την εντολή: «Μὴ δῶτε τὰ ἅγια τοῖς κυσὶ, μηδὲ ῥίψητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, ἵνα μὴ καταπατήσωσι τοῖς ποσὶν αὑτῶν» (Ματ. 7, 6).

Τα λόγια του Θεού τα καταπατεί, όποιος θεωρεί ότι δεν είναι άξια σεβασμού. Αυτός, είναι άθλιος, επειδή δεν ασχολείται με αυτά, ούτε όσο ασχολείται με τις πόρνες της «τηλεόρασης». Στη «τηλεόραση» αφιερώνει πολύ χρόνο, σε βαθμό που παραμελεί ακόμη και τα οικογενειακά του καθήκοντα, τυπώνοντας μάλιστα με μεγάλη ακρίβεια τα πάντα, αν και είναι προς ζημία της ψυχής του. Εδώ όμως, ενώ μιλάει ο Θεός, δεν μπορεί ούτε για λίγο να σταθεί ν’ ακούσει.

Γι αυτό λοιπόν και δεν έχουμε τίποτα κοινό με τον ουρανό και είμαστε μόνο λόγια. Αν και ο Θεός μας μίλησε για την απειλή της κολάσεως, εμείς αντί να προσπαθούμε να την αποφύγουμε, κάνουμε τα αντίθετα· και ενώ ο Θεός μας είπε όχι μόνο να ακούμε τις εντολές Του, αλλά και να τις πράττουμε, εμείς ούτε να ακούσουμε δεν θέλουμε.

Πως λοιπόν να κάνουμε πράξη τις εντολές, όταν δεν θέλουμε ούτε καν να ακούσουμε γι αυτές και επιπλέον βαρυγκωμούμε για την εδώ σύντομη ζωή μας;

Από την άλλη, όταν εμείς μιλάμε, το θεωρούμε αυθάδεια αν  δεν μας προσέχουν, ενώ τον Θεό που μας  μιλάει, δεν τον προσέχουμε. Αυτό δεν είναι αυθάδεια;

Αν ρωτήσεις ένα ταξιδιώτη, που πήγε και πως είναι οι πόλεις που επισκέφτηκε, θα ξέρει να σου διηγηθεί για τα λιμάνια, τις αγορές και τις αποστάσεις που απέχουν η μία πόλη από την άλλη. Εμείς όμως δεν γνωρίζουμε ούτε καν το πόσο μακριά είμαστε από την ουράνια πόλη, η οποία Πόλη, αν και δεν απέχει από εμάς, ούτε όσο απέχει ο ουρανός από τη γη, όμως μπορεί η απόσταση αυτή να γίνει πολύ μεγαλύτερη, αν εμείς αμελούμε την σωτηρία μας. Όταν όμως ασχοληθούμε φιλότιμα θα βρεθούμε ακαριαίως στις πύλες της, διότι τελικά δεν είναι θέμα απόστασης, αλλά τρόπου.

 Το κείμενο

ζʹ. Ἀλλ’ ἵνα μὴ καταχώσωμεν ὑμῶν τὴν μνήμην πολλὰ συνείροντες, ἐνταῦθα τέως τὸν λόγον στήσωμεν. Ἀρκεῖ γὰρ ὑμῖν εἰς τὸ διεγερθῆναι καὶ τὸ τὰ ζητούμενα μόνον μαθεῖν. Εἰ δὲ καὶ τῆς λύσεως ἐρᾶτε, καὶ τούτου πρὸ τῶν λόγων τῶν ἡμετέρων ὑμεῖς κύριοι. Ἂν μὲν γὰρ ἴδω διεγερθέντας καὶ ἐπιθυμοῦντας μαθεῖν, πειράσομαι καὶ τὴν λύσιν ἐπαγαγεῖν· ἂν δὲ χασμωμένους καὶ μὴ προσέχοντας, ἀποκρύψομαι καὶ τὰ ζητήματα καὶ τὴν λύσιν, θείῳ νόμῳ πειθόμενος· Μὴ δῶτε γὰρ, φησὶ, τὰ ἅγια τοῖς κυσὶ, μηδὲ ῥίψητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, ἵνα μὴ καταπατήσωσι τοῖς ποσὶν αὑτῶν. Τίς δέ ἐστιν ὁ καταπατῶν; Ὁ μὴ τίμια ταῦτα ἡγούμενος καὶ σεμνά. Καὶ τίς οὕτως ἄθλιος, φησὶν, ὡς μὴ σεμνὰ ταῦτα καὶ πάντων ἡγεῖσθαι τιμιώτερα; Ὁ μηδὲ τοσαύτην παρέχων αὐτοῖς σχολὴν, ὅσην ταῖς πόρναις γυναιξὶν ἐν τοῖς σατανικοῖς θεάτροις. Ἐκεῖ μὲν γὰρ καὶ διημερεύουσιν οἱ πολλοὶ, καὶ πολλὰ τῶν ἐπὶ τῆς οἰκίας προδιδόασι διὰ τὴν ἄκαιρον ἀσχολίαν ταύτην, καὶ μετὰ ἀκριβείας ὅπερ ἂν ἀκούσωσι κατέχουσι, καὶ ταῦτα ἐπὶ λύμῃ τῆς ἑαυτῶν ψυχῆς φυλάττοντες. Ἐνταῦθα δὲ τοῦ Θεοῦ φθεγγομένου, οὐδὲ μικρὸν ἀνέχονται παραμεῖναι χρόνον. Διά τοι τοῦτο οὐδὲν κοινὸν ἔχομεν πρὸς τὸν οὐρανὸν, ἀλλὰ μέχρι ῥημάτων ἡμῖν ἡ πολιτεία. Καίτοιγε καὶ γέενναν διὰ τοῦτο ἠπείλησεν ὁ Θεὸς, οὐχ ἵνα ἐμβάλῃ, ἀλλ’ ἵνα πείσῃ φυγεῖν τὴν χαλεπὴν τυραννίδα ταύτην. Ἡμεῖς δὲ τοὐναντίον ποιοῦμεν, καὶ καθ’ ἑκάστην ἡμέραν πρὸς τὴν ἐκεῖ φέρουσαν ὁδὸν τρέχομεν· καὶ τοῦ Θεοῦ κελεύοντος μὴ μόνον ἀκούειν, ἀλλὰ καὶ ποιεῖν τὰ λεγόμενα, οὐδὲ ἀκοῦσαι ἀνεχόμεθα. Πότε οὖν πράξομεν, εἰπέ μοι, τὰ κελευόμενα, καὶ τῶν ἔργων ἁψόμεθα, ὅταν μηδὲ τοὺς ὑπὲρ τούτων λόγους ἀκούειν ἀνεχώμεθα, ἀλλὰ ἀσχάλλωμεν καὶ ἀλύωμεν πρὸς τὴν ἐνταῦθα διατριβὴν, καίτοι βραχεῖαν οὖσαν σφόδρα; Εἶτα ἡμεῖς μὲν περὶ ψυχρῶν διαλεγόμενοι πραγμάτων, ἂν τοὺς συγκαθημένους μὴ προσέχοντας ἴδωμεν, ὕβριν τὸ πρᾶγμά φάμεν. Τὸν Θεὸν δὲ οὐχ ἡγούμεθα παροξύνειν, ὅταν αὐτοῦ περὶ τοιούτων διαλεγομένου, καταφρονήσαντες τῶν λεγομένων, ἑτέρωσε βλέπωμεν; Ἀλλ’ ὁ μὲν γεγηρακὼς καὶ πολλὴν ἐπελθὼν γῆν, καὶ σταδίων ἀριθμὸν, καὶ πόλεων θέσεις, καὶ σχήματα καὶ λιμένας καὶ ἀγορὰς μετὰ ἀκριβείας ἡμῖν ἀπαγγέλλει πάσης· αὐτοὶ δὲ οὐδὲ ὅσον ἀπέχομεν τῆς ἐν τοῖς οὐρανοῖς πόλεως ἴσμεν· ἦ γὰρ ἂν καὶ ἐσπουδάσαμεν ἐπιτεμεῖν τὸ μῆκος, εἰ τὸ διάστημα ἔγνωμεν. Οὐ γὰρ τοσοῦτον ἡμῶν ἀφέστηκεν ἡ πόλις ἐκείνη, ὅσον οὐρανοῦ πρὸς τὴν γῆν τὸ μέσον, ἀλλὰ καὶ πολλῷ πλέον, ἐὰν ἀμελῶμεν· ὥσπερ οὖν ἐὰν σπουδάζωμεν, καὶ ἐν ἀκαρεῖ χρόνῳ ἐπὶ τὰς πύλας αὐτῆς ἥξομεν. Οὐ γὰρ μήκει τόπων, ἀλλὰ γνώμῃ τρόπων τὰ διαστήματα ταῦτα ὥρισται.

Πηγή: Εργαστήριο Διαχείρισης Πολιτισμικής Κληρονομιάς, http://www.aegean.gr/culturaltec/chmlab. Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006. Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού με αναφορά στην πηγή προέλευσής του.