Περί Νηστείας – Αγίου Βασιλείου του Μεγάλου

Αγίου Βασιλείου του Μεγάλου

Η ΝΗΣΤΕΙΑ

Πρόλογος

Η ΝΗΣΤΕΙΑ είναι θεσμός πανάρχαιος και θεόσδοτος. Τη νομοθέτησε ήδη στον παράδεισο ο Θεός, όταν απαγόρευσε στους πρωτοπλάστους να φάνε «από το δέντρο της γνώσεως του καλού και του κακού» (Γεν. 2:17). Την όρισε στη συνέχεια ο Μωσαϊκός Νόμος. Την επικύρωσε ο Θεάνθρωπος Ιησούς τόσο με το λόγο Του όσο και με το παράδειγμά Του, όταν νήστεψε «σαράντα μέρες και σαράντα νύχτες» (Ματθ. 4:2). Την τήρησαν οι απόστολοι και οι πρώτοι χριστιανοί. Τη θεσμοθέτησε η Εκκλησία.

Κάθε χριστιανός λοιπόν οφείλει να τηρεί τις «διατεταγμένες» νηστείες (βλέπε το κατατοπιστικό «ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ» στο τέλος), υπακούοντας με ταπείνωση στο Χριστό και την Εκκλησία Του. Αυτή η υπακοή, βέβαια, δεν είναι άλογη ούτε ανώφελη. Γιατί με τη νηστεία ισχυροποιείται η θέληση, δουλαγωγείται το σώμα, καθαρίζεται ο νους, μαλακώνει η καρδιά, καταστέλλονται οι σαρκικές ορμές, θεραπεύεται η ψυχή^. κοντολογίς, «παν καλόν και αγαθόν δια της νηστείας κατορθούται και τελειούται» (άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς).

Πολλοί, ωστόσο, είναι εκείνοι που δεν τηρούν τις νηστείες της Εκκλησίας, προβάλλοντας διάφορες δικαιολογίες.

Ο άγιος Βασίλειος ο Μέγας, στους δύο λόγους του «Περί νηστείας», επιλεγμένα αποσπάσματα των οποίων ακολουθούν σε ελεύθερη απόδοση, εξετάζοντας ιστορικά και θεολογικά το θεσμό, ορίζει ως αληθινή νηστεία τόσο την αποχή από ορισμένες τροφές όσο και την αποξένωση από την κακία. Γενικά συστήνει την καθολική εγκράτεια και την ασκητική τοποθέτηση απέναντι στα υλικά στοιχεία του κόσμου, τοποθέτηση που αποτρέπει την υποδούλωση του χριστιανού στα κτιστά και επιτρέπει την ελεύθερη και σωτήρια υποταγή του στο άγιο θέλημα του Κτίστη.

 

Κήρυγμα π. Θεοδώρου Ζήση – Δ΄ Κυριακή των Νηστειών – Η νηστεία κατά την Κλίμακα του Αγίου Ιωάννου 2013 – mp3

Κήρυγμα π. Θεοδώρου Ζήση – Δ΄ Κυριακή των Νηστειών – Η νηστεία κατά την Κλίμακα του Αγίου Ιωάννου 2013 – mp3

Μικρό Νηστειοδρόμιο – Οι νηστείες της Εκκλησίας μας

Μικρό Νηστειοδρόμιο – Οι νηστείες της Εκκλησίας μας

1. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή:

Αρχίζει την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει την Κυριακή της Αναστάσεως. Είναι η πιο αυστηρή νηστεία όλου του χρόνου (λάδι καταλύουμε μόνο Σάββατο και Κυριακή). Γίνεται ως προετοιμασία για την συμμετοχή μας στα Σωτήρια Πάθη του Χριστού, του Κυρίου μας και στην χαρά της Αναστάσεως.

Κατά την Μεγάλη Τεσσαρακοστή γίνονται οι εξής καταλύσεις:

Όποια μέρα κι αν πέσει η εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου καταλύουμε ψάρι, και των αγίων 40 Μαρτύρων τρώμε λάδι. Επίσης των Βαΐων καταλύεται ψάρι.

2. Η νηστεία των Χριστουγέννων:

Αρχίζει από της 15 Νοεμβρίου και τελειώνει στις 24 Δεκεμβρίου. Κατά την νηστεία αυτή τρώμε ψάρι (όλες τις ημέρες πλην Τετάρτης και Παρασκευής) από την αρχή της μέχρι και την 17η Δεκεμβρίου (αν δεν είναι Τετάρτη ή Παρασκευή). Ψάρι καταλύουμε επίσης και κατά την εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου, οποιαδήποτε ημέρα κι αν πέσει.

Από την 18η μέχρι και την 24η Δεκεμβρίου, παραμονή της εορτής, επιτρέπεται μόνο η κατάλυση οίνου και ελαίου εκτός, βέβαια, των ημερών Τετάρτης και Παρασκευής που θα παρεμβληθούν και κατά τις οποίες τηρούμε ανέλαιη νηστεία. Επίσης, με ξηροφαγία θα πρέπει να νηστεύουμε την πρώτη ημέρα της νηστείας, 15η Νοεμβρίου, καθώς και την παραμονή της εορτής, εκτός βέβαια κι αν πέσουν Σάββατο ή Κυριακή.

Οἱ 5 ἑβδομάδες τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς.Μέγας Βασίλειος

  Ας γίνει η νηστεία ανάπαυση από τους συνεχείς κόπους στους υπηρέτες που υπηρετούν καθ’ όλο το έτος. Ανάπαυσε τον μάγειρά σου, δώσε άδεια στον τραπεζοκόμο, σταμάτησε το χέρι του κεραστή, ας σταματήσει κάποτε και ο παρασκευαστής των ποικίλων γλυκισμάτων.

Ας ησυχάσει κάποτε και το σπίτι από τους μύριους θορύβους, και από τον καπνό και την τσίκνα και από αυτούς που ανεβοκατεβαίνουν και που υπηρετούν σαν αμείλικτη κυρία την κοιλιά. Πάντως κάποτε και οι φοροεισπράκτορες  επιτρέπουν  για  λίγο στους υποχειρίους τους να ζήσουν ελεύθερα.

Ας δώσει  κάποια  ανάπαυλα και η κοιλιά στο στόμα, ας κάμει για μας πενθήμερες ανακωχές, αυτή  που πάντοτε απαιτεί και ουδέποτε σταματά, αυτή που σήμερα παίρνει και αύριο λησμονεί. Όταν χορτάσει, φιλοσοφεί περί εγκρατείας, όταν αδειάσει λησμονεί τις φιλοσοφικές δοξασίες. Η νηστεία δεν γνωρίζει την φύση του δανείου· δεν μυρίζει από τόκους η τράπεζα του νηστευτή· δεν πνίγουν το ορφανό παιδί οι πατρικοί τόκοι του νηστευτή, σαν φίδια περιπλεκόμενα.

Και διαφορετικά η νηστεία γίνεται αφορμή για ευφροσύνη. Διότι όπως η δίψα γλυκό το ποτό καθιστά, και η πείνα που  προκλήθηκε κάνει ευχάριστο το τραπέζι, ετσι και την απόλαυση των φαγητών φαιδρύνει η νηστεία. Διότι με το να παρεμβληθεί στο μέσο και να διακόψει την συνέχεια της τρυφής, θα κάμει ώστε να σου φανεί η λήψη της τροφής επιθυμητή σαν απόδημη. Ώστε εάν θέλεις για τον εαυτό σου να ετοιμάσεις επιθυμητή τράπεζα, δέξου την μεταβολή που προέρχεται από τη νηστεία.

Συ δε περικυκλωμένος πάρα πολύ από την τρυφή, έχεις ξεχάσει τον εαυτό σου αμαυρώνοντας την απόλαυση και από φιληδονία εξαφανίζοντας την πραγματική ευχαρίστηση. Διότι, τίποτε δεν υπάρχει τόσον επιθυμητό, ώστε να μην καταφρονείται με την συνεχή απόλαυση. Εκείνων δε που είναι σπάνια η απόκτηση, αυτών η απόλαυση γίνεται περισπούδαστη.

π. Σάββας Αγιορείτης. Περιπέτειες ἑνός προσκυνητοῦ (1).mp3

Ὁμιλία τοῦ π. Σάββα στίς 08-03-2012 (Συνάξεις Νέων στό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Ι. Ν. Ἁγίων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης).

Γιά νά κατεβάσετε καί νά ἀποθηκεύσετε τήν ὁμιλία πατῆστε ἐδῶ (δεξί κλίκ, ‘Ἀποθήκευση προορισμοῦ ὡς, ἄν ἔχετε Interntet Explorer ἤ Ἀποθήκευση δεσμοῦ ὡς, ἄν ἔχετε Mozilla. Στή συνέχεια δῶστε τό ὄνομα πού θέλετε καί πατῆστε ΟΚ γιά νά ἀποθηκευθεῖ ἡ ὁμιλία)

Προτεινόμενα:

• Μοναχική ζωή.Ι.Μ.Μ.Λαύρας.Συνεχίζει τίς «τρέλλες του».
• Μοναχική ζωή.Ι.Μ.Μ.Λαύρας.Ἐμπαιγμός τοῦ «κόσμου».
• Διατὶ ὀνομάζομεν Μεγάλη αὐτήν τήν Ἑβδομάδα. Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου
• Δέν ὑπάρχει ὡραιότερη πράξη μπροστά στά μάτια τοῦ Θεοῦ ἀπό τή ἀγάπη πρός τόν συνάνθρωπο.
• Ὁ γέρων Ἰουστίνος Πόποβιτς (Μητρ. Ἀμφιλόχιος Ράντοβιτς – Μητρ. Εἰρηναῖος Μπούλοβιτς)

Πηγή: paterikos1.wordpress.com

Ἐφ᾿ ὅσον καὶ ὅλοι ὅσοι ἐβαπτίσθηκαν δὲν θὰ σωθοῦν, δὲν χρειάζεται νὰ ἐξηγηθῶ μὲ περισσότερα λόγια… Ἀγ. Ἰωάννης Κλίμακος

ΚΛΙΜΑΞ

ΛΟΓΟΣ 1, 22-23.

Λόγος πρώτος: Περὶ ἀποταγῆς βίου.

Κείμενο και μετάφραση

22. Γινωσκέτωσαν πάντες οἱ ἐν τῷ καλῷ ἀγῶνι τούτῳ τῷ σκληρῷ, καὶ στενῷ, καὶ ἐλαφρῷ προσερχόμενοι, ὡς εἰς πῦρ προσεληλύθασιν εἰσπηδῆσαι, εἴπερ πῦρ ἄϋλον ἐν ἑαυτοῖς ἐνοικῆσαι ἐκδέχονται. Δοκιμαζέτω δὲ ἕκαστος ἑαυτὸν, καὶ εἶθ’ οὕτως ἐκ τοῦ ἄρτου αὐτῆς τοῦ μετὰ πικρίδων, καὶ ἐκ τοῦ ποτηρίου αὐτῆς τοῦ μετὰ δακρύων ἐσθιέτω, καὶ πινέτω, ἵνα μὴ εἰς κρῖμα ἑαυτῷ στρατεύηται.

 22. Ἂς γνωρίζουν καλὰ ὅλοι ὅσοι ἀρχίζουν τὸν σκληρὸ καὶ πιεστικό, ἀλλὰ καὶ ἐλαφρὸ συγχρόνως ἀγώνα, ὅτι ἦλθαν νὰ πηδήσουν σὰν μέσα στὸ πῦρ (τῶν πειρασμῶν καὶ τῶν θλίψεων), ἐφ᾿ ὅσον ἐξεκίνησαν μὲ τὴν διάθεσι νὰ κατοικήση μέσα τους τὸ ἄϋλο θεϊκὸ πῦρ. Γι᾿ αὐτὸ προηγουμένως πρέπει νὰ ἐξετάζη καλὰ καθένας τὸν ἑαυτό του καὶ ἔπειτα νὰ πλησιάζη γιὰ νὰ γευθῆ τὸν ἄρτο μὲ τὰ πικρὰ χόρτα καὶ νὰ πιῆ τὸ γεμάτο δάκρυα ποτήρι τῆς μοναχικῆς ζωῆς, μὴ τυχὸν ἡ ἐπιπολαία κατάταξίς του στὸ στράτευμα τῶν μοναχῶν γίνη αἰτία τῆς καταδίκης του.

 

23. Εἰ οὐ πᾶς ὁ βαπτιζόμενος σέσωσται, τὸ ἑξῆς σιωπήσομαι, πάντα ἀπαρνήσονται, πάντα καταφρονήσουσι· πάντα καταγελάσονται· πάντα ἐκτινάξονται οἱ προσερχόμενοι, ἵνα καλὸν θεμέλιον καταβάλωνται. Καλὸς τρίδομος καὶ τρίστυλος θεμέλιος ἀκακία, νηστεία, σωφροσύνη.  Πάντες οἱ ἐν Χριστῷ νήπιοι διὰ τούτων ἀρχέσθωσαν, τεχμήριον λαμβάνοντες τὰ αἰσθητὰ νήπια. Οὐδὲν γίνεται παρὰ ἐκείνοις δεινὸν, οὐδὲν ὕπουλον εὑρεθήσεταί ποτε· οὐ κόρος ἀκόρεστος· οὐ γαστὴρ ἀχόρταστος· οὐ σῶμα πυρούμενον.

23.Ἐφ᾿ ὅσον καὶ ὅλοι ὅσοι ἐβαπτίσθηκαν δὲν θὰ σωθοῦν, δὲν χρειάζεται νὰ ἐξηγηθῶ μὲ περισσότερα λόγια*. Ὅλα πρέπει νὰ τὰ ἀπαρνηθοῦν, ὅλα νὰ τὰ καταφρονήσουν, ὅλα νὰ τὰ περιγελάσουν, ὅλα νὰ τὰ ἀποτινάξουν ὅσοι προσέρχονται στὴν μοναχικὴ πολιτεία, γιὰ νὰ βάλουν ἔτσι στερεὸ θεμέλιο. Καλὸ τρίδομο καὶ τρίστυλο θεμέλιο εἶναι ἡ ἀκακία, ἡ νηστεία καὶ ἡ σωφροσύνη. Ὅλοι οἱ ἐν Χριστῷ νήπιοι ἀπ᾿ αὐτὰ ἂς ἀρχίζουν, παίρνοντας παράδειγμα τὰ νήπια. Διότι αὐτὰ δὲν ἔχουν καμμία κακία καὶ πονηρία, οὔτε ἐπιθυμία καὶ κοιλία ἀχόρταγη, οὔτε σάρκα ποὺ φλογίζεται καὶ ἀποθηριώνεται, ὅσο ὅμως προχωροῦν στὴν αὔξησι τῆς τροφῆς τους παρουσιάζεται, ὅπως φαίνεται, καὶ ἡ πύρωσις τῆς σαρκός.

 

* Καὶ ὅσοι δηλαδὴ ἐκάρησαν μοναχοὶ – ἡ κουρὰ θεωρεῖται ὡς δεύτερο βάπτισμα – καὶ δὲν ἐπέδειξαν ἐν συνεχείᾳ βίο ἐνάρετο καὶ συνεπῆ πρὸς τὴν ὁμολογία τους, δὲν θὰ τύχουν σωτηρίας.

Πηγή (επεξεργασμένου) αχραίου κειμένου: http://remacle.org/bloodwolf/eglise/climaque/table.htm

Η μετάφραση είναι της Ι.Μ. Παρακλήτου.

Το νησί. Η ζωή του αγίου Ανατόλιου (OCTPOB)

Πηγή: http://www.youtube.com/user/enoriaAZ?feature=watch

Όσο αναφορά τα του «προκαθορισμού» έχουμε να αναφέρουμε ότι κατά την Ορθόδοξη εκκλησιαστική διδασκαλία ο Θεός σεβόμενος την ελευθερία του ανθρώπου δεν προκαθορίζει την ζωή τους, την προγνωρίζει όμως.

Ολόκληρη η ταινία Ostrov (Το Νησί) (Russia, 2006)
Πρωταγωνιστούν:
Dmitriy Dyuzhev, Petr Mamonov
Η ταινία είναι Ρωσσικής παραγωγής, με τίτλο OCTPOB δηλαδή Το Νησί. Τον Νοέμβριο του 2006 κυκλοφόρησε στην Ρωσία με μεγάλη επιτυχία η ταινία του ρώσου σκηνοθέτη Παύλου Λούγγιν ΤΟ ΝΗΣΙ.Η ταινία μας παρουσιάζει ένα επεισόδιο του β Παγκοσμίου πολέμου σε νησί στην λευκή θάλασσα όπου αρχίζει η τραγωδία ενός νεαρού ρώσου ναύτη που τον εξαναγκάζουν οι Γερμανοί να εκτελέσει τον αξιωματικό του για να του χαρίσουν την ζωή.
Στην συνέχεια η ταινία μας μεταφέρει στο έτος του 1974 σε ένα μοναστήρι της ιδίας περιοχής όπου ο νεαρός ναύτης ως μοναχός Ανατόλιος τώρα προσπαθεί να ξεπεράσει με την προσευχή της καρδιάς το βαθύ τραύμα της ενοχής για το αμάρτημα του φόνου.Ο σεναριογράφος Δ. Σόμπολεβ, στο ερώτημα σε ποιους απευθύνεται η ταινία σχολιάζει. Κατά την άποψη μου η ταινία απευθύνεται στους ανθρώπους για τους οποίους τα αισθήματα ενοχής έχουν κάποια σημασία, διότι η ύπαρξη αυτού του αισθήματος όπως και της συνειδήσεως επιτρέπουν στον κόσμο να βρίσκουν την ισορροπία τους.Ο σκηνοθέτης Πάβελ Λογγίν που για πρώτη φορά ασχολήθηκε με εκκλησιαστικό θέμα παρατηρεί:Ο θεατής αυτής της ταινίας είναι ο βασανισμένος άνθρωπος που δεν έχασε την ελπίδα να βρει το νόημα της ζωής.
Ακόμη μια δυνατή ταινία από τον μοσχοβίτη αρχιμάστορα Pavel Lounguine [Taxi blues, Luna park]. Το Νησί [Ostrov, 2006, 112′] επαναπροσδιορίζει την πίστη ως ιδανικό, απομονώνοντάς την σ’ ένα ερημίτικο υποβλητικό και υγρό περιβάλλον. Μακριά από δόγματα και θέσφατα. Γυμνή απέναντι στις ενοχές, τις προσωπικές αμαρτίες και τα σφάλματα προς τον συνάνθρωπο. Ο Ταρκόφσκι κι ο Ρουμπλιώφ, ο Κανιέφσκι και η Μια Ανεξάρτητη Ζωή του, ο 41ος Παράλληλος και η υπερβολή, μπολιάζουν το κάδρο. Ανορθόδοξες οπτικές, τακτικές και ιδέες που αποικοδομούν το μακρινό παρελθόν και σταλάζουν γαλήνη στην ψυχή, λυτρώνοντάς την από τα δεσμά και τις ενοχές.